DONDURMA
Dün gibi hatırlıyorum; çocukken dondurma yemek için yazı bekliyorduk. Yazın dondurmacılar üç tekerlekli dondurma arabalarıyla sokaklarda geziyor, “Kaar, buuz, dondurrrmaaa!” diye bağırarak dondurma satıyorlardı. Dondurmacının sesini duyan çocuklar neşeyle sokağa fırlıyordu, ama sokaktaki bazı çocuklar da eve koşuyordu. Hayır dondurmacıdan korkup kaçmıyordular, annelerinden dondurma parası almak için eve koşuyordular. Dondurmacılar “Kar, buz dondurma” diye bağırıyordular, çünkü o zamanlar dondurma karla yapılıyordu. Karcılar vardı. Hiç böyle bir meslek duydunuz mu? Bence genç nesil duymamıştır. Karcılar yüksek dağlarda kuyular açıyordular ve kışın bu kuyuları karla doldurup üstünü kapatıyorlar ve yazın eşek veya atlarla bu kuyulardaki karları şehre indirip dondurmacılara satıyordular. Dondurmacılar da bu karı kullanarak dondurma yapıyorlardı. Sütlü dondurma, vişneli dondurma, limonlu dondurma. Çocuklar bu dondurmaları büyük bir iştahla yiyordu.
Zaman geçti, geçti. Dondurma değişti. Teknolojiyle birlikte dondurmadan kar çıktı. Karcılık mesleği de öldü. Siz kışın kar yediniz mi? Eskiden kışın temiz kar toplanıp eve getiriliyor, şeker veya çeşitli meyveler rendelenip karıştırılarak yeniyordu.
Zaman geçti ve bugünkü dondurma teknolojisi çıktı. Dondurma dükkanları açıldı.
Bu dükkanlar pastane gibi dizayn ediliyordu ama yazın dondurma, kışın sahlep ve baklava satıyorlardı. Derken dondurma fabrikaları kurulmaya başlandı. Bir, iki, üç fabrika. Sonra başka fabrikalar. Şimdi büyük bir sektör olan dondurma imalat sektörü reklamlar yaparak “Kışında dondurma yiyebilirsiniz” diyerek kışın insanlara dondurma yeme alışkanlığını kazandırdı. Şimdilerde kışın sıcak evlerimizde oturuyoruz ve dondurma yiyoruz.
Dondurma ilk olarak ne zaman, kimler tarafından yapıldı? İlk olarak üç bin yıl önce Çinliler tarafından üretildi. Çinliler insanlığa çok icatlar verdiler.
İlk ticari dondurma fabrikası İngiltere’de İngilizler tarafından kurulmuş ve dondurma sektörü gelişmiş. İngiltere’den Avrupa’ya, Avrupa’dan da bize gelmiş.
Sağlıklı beslenmemiz için vücudumuz neler ister nelere ihtiyaç duyar; vücudumuz protein, karbonhidrat, yağ, vitamin ve minerallere ihtiyaç duyar. Dondurma beslenme için çok zengin bir yiyecektir. Dondurmada protein, karbonhidrat, yağ, A, B, C, D, E grubu vitaminler ve demir, kalsiyum, fosfor, magnezyum, potasyum, çinko gibi mineraller vardır. Dondurma bir süt ürünüdür, çocukların sağlıklı beslenmesine yardım eder.
Tarihi çok eski olan dondurma Hititler tarafından her hastalık için ilaç olarak kullanılıyormuş.
nesil - поколение
kuyu - колодец
iştah - апппетит
rendelemek - тереть на терке
sahlep - турецкий горячий молочный напиток
imalat - производство
alışkanlık - привычка
üretmek - производить
icat - изобретение
ticari - торговый, коммерческий
demir - железо
potasyum - калий
çinko - цинк
Hititler - хетты
